8 redenen waarom horecazaken falen – en hoe ze te vermijden

Waarom redden horecazaken het niet? Een vraag die ongetwijfeld even vaak gesteld wordt als dat ze antwoorden heeft. Laat één ding duidelijk zijn: een eigen horecazaak starten is geen eenvoudige opdracht en het hoeft daarom ook niet te verbazen dat niet elke zaak even succesvol is en een even grote overlevingskans heeft. Maar hoe groot is die overlevingskans gemiddeld?

Laten we er wat cijfers bijhalen.

Twee derde van de horecazaken die in 2015 van start gingen, waren volgens cijfers van StatBel in 2020 nog steeds actief. Dat betekent dat één op drie bedrijven na vijf jaar tijd noodgedwongen de boeken heeft moeten sluiten. Natuurlijk waren de voorbije twee jaar uitzonderlijk, maar de impact die de pandemie op sluitingen of faillissementen heeft gehad, lijkt voorlopig nog binnen de perken: iets meer dan 90% van alle ondernemingen die in 2019 van start gingen, waren aan het einde van 2021 namelijk nog steeds actief, en dat is duidelijk te zien aan het aantal faillissementen dat de Belgische horecasector gemiddeld per jaar kent: 

Het lijkt voordehandliggend dat de financiële steunmaatregelen van de Belgische overheid het aantal faillissementen sterk naar beneden heeft gehaald, maar het valt nog te bezien of de impact van die maatregelen op lange termijn effectief voor een hoognodige en succesvolle reddingsboei heeft gezorgd of enkel een onvermijdelijk uitstel van executie. 

Hoewel deze cijfers een kern van waarheid bevatten, zeggen ze daarom niet alles. De cijfers van een ander gaan startende ondernemers heus niet ontmoedigen om hun dromen te achtervolgen. Wat ze wel kunnen – en mogen – doen, is horecaondernemers even laten stilstaan en na te gaan wat er nu net voor zorgt dat horecazaken het niet redden. Een schip op het strand is en blijft een baken op zee. Wij zetten 8 redenen op een rij die kunnen verklaren waarom horecazaken falen:

1. Geen ondernemingsplan of slechte planning
2. Onvoldoende inzicht in het gedrag van klanten
3. Slecht voorraadbeheer
4. Onhoudbare groei
5. Niet genoeg omzet
6. Alles willen doen
7. Onderschatting van het administratieve gedeelte
8. Weigeren mee te bewegen met de markt

1. Geen ondernemingsplan of slechte planning

Dit geldt vooral voor kleine ondernemers die over geen of te weinig ervaring beschikken. Wat in theorie als een leuk idee kan lijken voor een eigen zaak, kan het in de praktijk mogelijk minder goed doen. Dit betekent niet dat elk idee het achtervolgen niet waard is, maar wel dat je voldoende tijd en moeite hoort te steken in het uitwerken van je idee in een voldongen ondernemingsplan.

Een ondernemingsplan dwingt je om jouw uniek waardevoorstel te definiëren: wat maakt jouw idee of project anders dan dat van je naaste concurrentie? Festivals staan vol met foodtrucks, maar hoe zorg je ervoor dat jouw foodtruck zich onderscheidt? Een ondernemingsplan met een unieke invalshoek en waardevoorstel uitwerken, betekent dat jouw gasten bij jou iets unieks zullen vinden.

Andere belangrijke overwegingen bij het opstellen van een ondernemingsplan: wie is je doelpubliek? Waar wonen ze, wat voor budget hebben ze en hoe gaan ze jouw producten kopen – ter plaatse, online, of allebei? Hoe ziet je marketingplan eruit? Hoe maak je jouw zaak bekend bij je doelgroep en hoe weten klanten je te vinden? Wat zijn je opties voor financiering, je startkapitaal en je cashflowverwachtingen? Hoelang kun je teren op reserves – indien nodig? Vergeet ook niet aan je kosten voor levensonderhoud te denken. Winst zien de meeste bedrijven het eerste jaar nog niet. Het is cruciaal jezelf deze vragen te stellen vooraleer je van je idee werkelijkheid wilt maken. Zo zorg je ervoor dat jouw zaak een betere kans op succes heeft.

2. Onvoldoende inzicht in het gedrag van gasten

Alles is en gebeurt haast digitaal tegenwoordig en ook de digitale klant blijft koning. Wat we hier aanhalen als één van de redenen waarom horecazaken falen, gaat verder dan louter onvoldoende inzicht hebben in het gedrag van gasten: het gaat ook over weten wat jouw gasten van hun ervaring in jouw zaak vinden. Tegenwoordig verwachten gasten dat ze overal met talloze contactloze en digitale betaalmethodes kunnen betalen, ongeacht de omvang van je zaak. En daarnaast gaan ze ook prat op een bediening van niveau. Kun je die verwachtingen niet beantwoorden? Laat het je dan niet verbazen wanneer je daarvoor op sociale media wordt afgerekend. Maar als je gewaardeerd wordt, kunnen positieve reviews jouw zaak een enorme boost geven.

Het is nog nooit zo makkelijk geweest voor gasten om iedereen te laten weten wat ze vinden van bepaalde horecazaken. Tegelijkertijd betekent dat ook dat het nog nooit zo makkelijk was voor horecazaken om feedback van gasten te verzamelen en die naar hun hand te zetten. Hoe en waar doe je dat? Wij zetten de twee meest voordehandliggende kanalen voor je op:

Sociale media

Social media-platforms zijn in essentie een directe spreekbuis van je gasten en vandaag het ideale kanaal om met je gasten in contact te staan. Wist je dat 30% van alle consumenten verkiest om via social media met horecazaken in contact te komen? Reden te meer om ervoor te zorgen dat je deze potentiële klanten niet verliest. 

Pushmeldingen geven je onmiddellijk een seintje wanneer je wordt genoemd, getagged, geliket, geretweet, gepingd of gepord, wat het een stuk makkelijker maakt om het digitale gesprek met en over jouw horecazaak van dichtbij te monitoren.

Google (Mijn Bedrijf)

Google is een reus in de beoordelingswereld: maar liefst 6 op 10 consumenten wenden zich tot Google voor beoordelingen van zaken. Omdat vandaag echt alles gegoogeld wordt, zullen jouw beoordelingen op Google een van de eerste dingen zijn die gebruikers over jouw bedrijf vinden. Maak daarom zeker een Google Mijn Bedrijf-profiel aan, het digitale businesskaartje van jouw horecazaak met alle praktische informatie die gasten nodig hebben om bij jou terecht te komen: van contactgegevens en beschikbaarheid, tot online reservering- en bestel- en takeaway mogelijkheden, én je recensies en algemene ranking.

Google – en in feite elke vooraanstaande review website – is dan ook een platform om in de gaten te houden, zodat je tijdig in kunt springen op negatieve reviews, en positieve reviews ook kunt delen via je website of social media-kanalen.

3. Slecht voorraadbeheer

Een slecht geregeld voorraadbeheer is een sluipmoordenaar voor je cashflow en ook één van de redenen waarom horecazaken het op termijn niet redden. Frequente tekorten of overschotten kunnen namelijk een aanzienlijke impact hebben op omzetcijfers. 

Het is een veelgemaakte beginnersfout bij startende ondernemers die nog geen patronen of regelmaat in hun verkoopcijfers hebben ontdekt. De beste manier om je hier van bij begin af aan tegen te beschermen, is door met een voorraadbeheer software of kassasysteem te werken waarmee je je voorraden kunt bijhouden. Een systeem dat rapporten genereert met je best en slechtst verkopende producten, en op tijd aangeeft of en wanneer je moet bijbestellen. Zoiets geeft je niet alleen een duidelijk inzicht in je verkooppatronen, maar ook meer gemoedsrust.

Teveel voorraad inslaan, is ook een risico. Als blijkt dat je verkoopverwachtingen tegenvallen, kunnen producten slecht worden, aan waarde verliezen of verouderd raken. In het ergste is zowel het product als het geld dat je eraan hebt besteed verloren. Onthoud daarom: tot je je geld terugverdient met het verkopen van je bestaande voorraad, zit je kapitaal vast in je voorraad.

4. Onhoudbare groei

Gestaag groeien kun je als ondernemer volhouden.  Je behoudt het overzicht, controle over kwaliteit en bediening, toeleveringsketen, voorraadbeheer en financiën. Onhoudbare groei, daarentegen, is ook één van de redenen waarom horecazaken falen. Te snel willen uitbreiden gaat vaak gepaard met zwaardere, externe financiering via leningen, wat snel kan tegenwerken als je uitbreiding niet snel genoeg van de grond komt of de vraag naar jouw product of diensten fluctueert. 

Meer gasten willen bedienen dan dat je eigenlijk aankan, vergt naast veel kapitaal ook extra personeel, administratie en organisatie, en kan in veel gevallen leiden tot kwaliteitsverlies. Je raakt overweldigt en je product of dienstverlening kan daaronder lijden. Teveel hooi op de vork nemen is nooit gezond.

Wees dus verstandig wanneer het ernaar uitziet dat het uitbreiden van je zaak tot de mogelijkheden behoort. Weloverwogen beslissingen winnen doorgaans van impulsieve acties.

5. Niet genoeg omzet

Een omgekeerd scenario is even erg: niet eens kunnen denken aan uitbreiden omdat je je verwachte omzet niet behaalt. Jammer genoeg bestaat er geen universele verklaring of oplossing om je omzet te verhogen, maar we kunnen je wel van enkele tips voorzien om zo’n scenario te vermijden.

Sta stil bij de grootste kosten die gepaard gaan bij het runnen van je zaak: de huur van het pand waar je zaak gevestigd is, personeelskosten, de food cost van je gerechten en dranken en andere operationele kosten. Vergeet ook niet aan jezelf te denken en het loon dat jij als uitbater uit je zaak wilt halen. Weeg die kosten af ten opzichte van je verwachte omzet en kijk in welke mate die zich verhouden en waar er ruimte is voor verbetering. Een basisbegrip van inkomsten– en omzetbelasting is ook best handig om een beter zicht te krijgen op wat je feitelijk verdient en wat je moet afstaan aan de staat.

Een belangrijke houvast om je beoogde omzet te realiseren, is het analyseren van je verkoopdata. Lightspeed Restaurant maakt het mogelijk om je verkoopdata per dag, week, maand, kwartaal en jaar te bekijken, overzichtelijke rapporten te maken op basis van meest en minst verkochte producten of gerechten, en zo je verkoopstrategie – en voorraadbeheer – te optimaliseren.

6. Alles willen doen

Startende horeca-ondernemers steken vaak graag zelf de handen uit de mouwen – waarom geld uitgeven als je het ook zelf kunt doen? We beschouwen ons vaak als alleskunners, en doeners. Dat is natuurlijk voor een groot deel helemaal terecht en verstaanbaar, maar ook ondernemers hebben, net als iedereen, sterke en zwakke punten. En er zitten ook maar 24 uren in  een dag.

Delegeren kun je leren. Of dat nu betekent dat je personeel aan je onderneming toevoegt, of toch bepaalde taken, werken of opdrachten uit handen geeft, of investeert in software die jouw werklast vermindert: je zaak gaat pas echt goed draaien als je jouw verantwoordelijkheden durft te delen met anderen. Meer zelfs: als ondernemer wil jij toch het liefst bezig zijn met de essentie van jouw zaak: ondernemen.

7. Onderschatting van het administratieve gedeelte

Het leven van een zelfstandige is uitdagend, maar ook boordevol vrijheid, autonomie en controle. Het vooruitzicht van talloze enthousiaste gasten, positieve reviews en algemene appreciatie – en het daarmee gepaarde financieel succes – is natuurlijk iets wat elke startende horeca-ondernemer vooruit drijft. Waar veel ondernemers echter geen rekening mee houden, zijn die eindeloze spreadsheets, meetings met je boekhouder, stapels administratie, facturatie en belastingen. Je zou bijna geen tijd overhouden om zelf in je zaak te staan. Jammer genoeg is het onderschatten van de impact van administratie ook één van de redenen waarom horecazaken falen. 

Een professionele boekhouder is één ding, technologie een deel van je administratieve werklast overnemen iets helemaal anders. Lightspeed Payments verzoent al je digitale betalingen onmiddellijk met je bestellingen in je Lightspeed Restaurant kassasysteem, waardoor je op het einde van de dag met één klik je dagafsluiting erbij kunt halen en dag in dag uit een glashelder overzicht behoudt op de financiële stand van jouw zaak.

8. Weigeren te willen veranderen of mee te bewegen

Nog een reden waarom horecazaken falen, is ouderwetse koppigheid. Als ondernemer kun je zo geobsedeerd raken door jouw idee, concept of product, dat je blind wordt voor signalen die duidelijk maken dat het geen kans van slagen heeft, of niet aan het slagen is.

Horeca-eigenaars hebben namelijk alles in handen. Maar met zo’n macht komt evenveel verantwoordelijkheid. Een constructief management heeft veel te maken met de (open) ingesteldheid en mentaliteit van een ondernemer – en heeft wel degelijk invloed op je resultaten.

Evengoed is het niet verwonderlijk dat ondernemers soms verknocht raken aan een bepaalde manier van werken – het is altijd zo geweest en goed gegaan, dus waarom zou het anders moeten? Veronderstellingen en gemakzucht durven echter sneller de kop opsteken niet wanneer het perse goed gaat met, maar vooral wanneer er lange tijd niets misloopt. Een klein, maar cruciaal verschil, waardoor je begint te geloven dat je zaak optimaal draait. 

Maar misschien is jouw zaak na het eerste jaar er minder aantrekkelijk op geworden en lopen gasten meer voorbij dan binnen. Misschien breekt er een pandemie uit en durven mensen niet meer buiten komen. Geen zin om te veranderen? Tijd om bij de pakken neer te gaan zitten? Blijven vasthouden aan wat je altijd al deed? Of neem je de tijd om na te denken over hoe je kunt verbeteren en over hoe je je kunt aanpassen aan veranderende omstandigheden, trends of consumptiegedrag? 

Durf stil te staan en na te gaan hoe je zaak er na een jaar, drie jaar, vijf jaar voor staat, en of wat je doet ook de nodige verwachtingen inlost en resultaten oplevert. Blijf kritisch, ook ten opzichte van jezelf. De horeca is een fantastische sector en, zoals we de laatste jaren hebben mogen ondervinden, een sector die barst van overlevingsdrang, initiatieven en ambitie. 

Plan je eigen route naar succes  

Een succesvolle onderneming runnen is geen kwestie van geluk – ook al is een gezonde dosis altijd welkom. Weet waar je aan begint en plan je route van idee tot opening volledig uit – en daarmee bedoelen we wel degelijk op papier met een duidelijk ondernemingsplan, een doordachte strategie en een onderbouwd financieel beheer. 

Hopelijk hebben deze redenen je helpen begrijpen hoe bepaalde valkuilen voor startende ondernemers kunnen vermeden worden. Hoewel niet alles dat op je pad komt te vermijden is, helpt het wel om stil te staan bij dit soort risico’s en na te gaan hoe je ermee om wil gaan zodat jouw horecazaak er beter uit komt. Benieuwd naar wat Lightspeed nog meer voor jouw horecazaak kan betekenen? Neem vandaag nog contact op met één van onze experts.