How to: inkomstenbelasting voor ondernemers

Iedereen die een inkomen verdient, betaalt belastingen. Afhankelijk van of je werknemer of zelfstandige bent, betaal je vooraf of achteraf belastingen op je inkomen. Dit wordt – niet zo verbazend – inkomstenbelasting genoemd, wat niet te verwarren valt met omzetbelasting of btw die je betaalt over je omzet. 

Werknemers moeten zich doorgaans niet bezighouden met inkomstenbelasting, omdat die vooraf van hun brutoloon ingehouden worden en zij enkel het nettoloon op hun rekening krijgen. Bij zelfstandige ondernemers is dat echter omgekeerd: op het inkomen dat (online) retail en horeca-ondernemers van dag tot dag ontvangen moeten zij achteraf belastingen betalen. Hoeveel en hoe vaak je als ondernemer inkomstenbelastingen moet betalen, hangt af van onder welke rechtsvorm jouw onderneming valt.

In dit artikel gaan we dieper in op wat inkomstenbelastingen precies zijn, hoe ze worden berekend en hoe vaak en wanneer je ze dient te betalen.

Inkomstenbelastingen voor ondernemers uitgelegd:

1. Wat is inkomstenbelasting?
2. Hoeveel inkomstenbelasting betaal jij?
3. Wanneer moet je inkomstenbelasting aangeven?
4. Hoe vaak betaal je inkomstenbelasting?

1) Wat is inkomstenbelasting?

Een belasting op je belastbaar inkomen

Zoals aangegeven is inkomstenbelasting – zoals de naam doet vermoeden – een vorm van belasting die je betaalt op het belastbaar inkomen dat je hebt verdiend op één jaar tijd. 

Uw belastbaar inkomen zijn alle vormen van beroepsinkomsten die je hebt ontvangen min alle beroepskosten die je in functie van jouw onderneming heeft gemaakt. Die beroepskosten worden ook aftrekbare uitgaven genoemd, omdat je ze letterlijk mag aftrekken van je inkomsten en daardoor dus minder belastingen betaalt – want je hebt minder inkomsten.

Nota: voor de aangifte van inkomstenbelasting houdt de fiscus ook rekening met inkomsten uit onroerende goederen, zoals via het verhuren van woningen, aandelen, sparen en beleggingen. In dit artikel gaan we enkel in op inkomsten die louter uit de activiteiten van jouw onderneming komen. 

Inkomstenbelasting ≠ Omzetbelasting

Verwar inkomstenbelasting niet met omzetbelasting: dat is namelijk de belasting die je toevoegt aan de waarde van je producten of diensten, maar moet doorstorten naar de staat. Tegelijkertijd betaal je ook btw bij de aankoop van producten of diensten voor jouw zaak – die btw mag je terugvorderen van de staat. 

Vaak wordt voor omzetbelasting de term “btw” gebruikt, en voor inkomstenbelasting spreken boekhouders en ondernemers vaak simpelweg van “belasting(en)”. Hoewel btw en inkomstenbelasting allebei een vorm van belasting zijn, zijn het twee totaal verschillende vormen die je als ondernemer afzonderlijk moet betalen. Je betaalt omzetbelasting over je omzet en inkomstenbelasting op je inkomen.

Vormen van inkomstenbelasting

Er bestaan meerdere vormen van inkomstenbelasting, maar voor dit artikel concentreren we ons op de twee meest relevante vormen voor ondernemers: inkomstenbelasting voor eenmanszaken en voor vennootschappen.

Je belastbaar inkomen verminderen via aftrekposten

In België kun je als zelfstandige ook gebruik maken van een aantal zogenaamde aftrekposten of fiscale belastingvoordelen die de overheid aan ondernemers geeft om hun belastbaar inkomen – en dus de hoeveelheid te betalen inkomstenbelasting – te verlagen. 

Beroepskosten zijn de manier bij uitstek om je belastbaar inkomen te verlagen. Hoe lager je belastbaar inkomen is, des te minder inkomstenbelasting je moet betalen. 

Volledig en deels aftrekbare kosten

De fiscus maakt onderscheid tussen volledig aftrekbare en deels aftrekbare beroepskosten. Daarnaast beschouwt de fiscus sommige beroepskosten als gemengd, bijvoorbeeld de EGW-kosten van een zelfstandige die van thuis uit werkt: een deel van die kosten zijn zonder twijfel te linken aan zelfstandige activiteiten, maar een ander deel wordt zeker ook gebruikt voor persoonlijke, privé doeleinden. Je boekhouder zal bij het aftrekken van zo’n kosten een proportioneel onderscheid maken.

Investeringen afschrijven

Starters maken vaak grotere kosten in het begin van hun carrière als ondernemer. Vaak gaat het hier over grote investeringen zoals duur materiaal, gebouwen of transportmiddelen. Dat soort investeringen kun je afschrijven over meerdere jaren, wat betekent dat je in plaats van een eenmalig belastingvoordeel in het jaar waarin je een investering maakt, je de investering spreidt over meerdere jaren en elk jaar van een kleiner voordeel kunt genieten. 

Het principe daarachter is dat je, naarmate je carrière als ondernemer vordert, minder vaak grote investeringen maakt en dus met een hoger belastbaar inkomen eindigt. Het geleidelijk aan afschrijven van investeringen verlaagt je belastbaar inkomen proportioneel over de jaren heen.

2) Hoeveel inkomstenbelasting betaal jij?

Voor eenmanszaken

Veel ondernemers denken dat ze standaard een universeel en vast percentage aan inkomstenbelasting betalen op hoeveel ze verdienen. Niets is minder waard. Het principe is echter vrij eenvoudig: hoe meer je als eenmanszaak verdient, hoe meer belastingen je betaalt. In dit deel behandelen we enkel de inkomstenbelasting die eenmanszaken betalen, ook wel bekend als personenbelasting. 

In de praktijk wordt je belastbaar inkomen onderverdeeld in verschillende schijven, waarop je een verschillend, opbouwend percentage aan inkomstenbelasting betaald:

• Op alles wat je verdient tussen €0,01 en €9.270 betaal je geen belastingen. Dit wordt ook het belastingvrije minimum genoemd.
• Op alles wat je verdient tussen €9.270 en €13.870 betaal je 25% belastingen;
• Op alles wat je verdient tussen €13.870 en €24.480 betaal je 40% belastingen;
• Op alles wat je verdient tussen €24.480 en €42.370 betaal je 45% belastingen;
• Op alles wat je verdient boven €42.370 betaal je 50% belastingen. 

Laten we dat even in een concreet voorbeeld gieten: stel dat je op één jaar tijd €50.000 aan belastbaar inkomen heeft verdiend:

• Voor de eerste €9.270 van die €50.000 betaal je geen belastingen.

Het percentage aan inkomstenbelasting dat je voor de volgende drie schijven betaalt, wordt berekend op het verschil tussen het maximum en het minimum van de schijf in kwestie:

• Voor de tweede schijf: €13.870 – €9.270 = €4.600. Op dat verschil betaal je 25% belastingen = €1.150
• Voor de derde schijf: €24.480 – €13.870 = €10.610. Op dat verschil betaal je 40% belastingen = €4.244
• Voor de vierde schijf: €42.370 – €24.480 = €17.890. Op dat verschil betaal je 45% belastingen = €8.050,50

Op de vijfde en laatste schijf bereken je het verschil tussen wat je dat jaar heeft verdiend en het minimum van die schijf: €50.000 – €42.370 = €7.630. Op dat verschil betaal je 50% belastingen = €3.815. 

Met andere woorden betekent dit dus dat je in totaal op €50.000 aan belastbaar inkomen €17.259,50 – of de som van alle belastingen uit elke schijf – aan inkomstenbelasting betaalt.

Als je totaal belastbaar jaarinkomen in een lagere schijf valt, geldt natuurlijk hetzelfde principe: als je bijvoorbeeld €40.000 aan belastbaar inkomen heeft verdiend op een jaar tijd, hoef je nooit 50% inkomstenbelasting te betalen, omdat je niet boven het minimum van €42.370 gaat om onder dat percentage te vallen.

Voor vennootschappen

Vennootschappen verschillen van eenmanszaken omdat ze een andere rechtsvorm aannemen. De meest bekende vennootschappen zijn de naamloze vennootschap (NV), de besloten vennootschap (BV, tot voor kort ook bekend als BVBA), de coöperatieve vennootschap (CV) en de vennootschap onder firma (VOF).

Een belangrijk verschil tussen vennootschapsbelasting en personenbelasting is dat bij vennootschapsbelasting er niet gekeken wordt naar het inkomen van de vennoten, maar enkel naar het inkomen van de vennootschap in kwestie.

In tegenstelling tot de personenbelasting, is het belastbaar inkomen van een vennootschap sinds 2020 vereenvoudigd naar een percentage: 25%. In sommige gevallen kan een vennootschap voor de eerste €100.000 aan belastbaar inkomen van een verlaagd tarief van 20% genieten, maar moet daarvoor aan bepaalde voorwaarden voldoen.

3) Wanneer moet je inkomstenbelasting aangeven?

Als eenmanszaak moet je eenmaal per jaar een aangifte doen van je personenbelasting – wat opnieuw niet te verwarren valt met de btw-aangifte, die voor de meeste ondernemers eenmaal per kwartaal moeten ingediend worden. 

Het jaar waarop jouw inkomstenbelasting wordt berekend, wordt het aanslagjaar genoemd. En ongeacht de datum van oprichting van jouw onderneming, volgen aanslagjaren de gewone begin- en einddatum van normale kalenderjaren: elk aanslagjaar start op 1 januari en eindigt op 31 december.

Wanneer je de aangifte van je inkomstenbelasting moet indienen, hangt af van of je dat zelf dat, of je dat via een boekhouder doet. Als je zelf jouw aangifte indient, moet je dat ten laatste op 20 juli volgend op het aanslagjaar doen; doe je het via een boekhouder, dan krijgt die tijd tot 8 november volgend op het aanslagjaar.

Nadat de fiscus jouw aangifte heeft ontvangen, berekenen zij je inkomstenbelasting. Hoeveel belastingen je vervolgens moet betalen – of, in meer zeldzame gevallen, terugkrijgen – wordt meegedeeld via het aanslagbiljet, met de nodige instructies (datum, rekeningnummer en gestructureerde mededeling).

4) Hoe vaak betaal jij inkomstenbelasting?

In België betalen de meeste ondernemers hun inkomstenbelastingen vier keer per jaar, via zogenaamde voorafbetalingen. Deze voorafbetalingen moeten ten laatste op 10 april, 10 juli, 10 oktober en 20 december betaald worden aan de fiscus. Het bedrag van deze voorafbetalingen wordt berekend op basis van het geschatte totale belastbare inkomen dat je op een jaar zal verdienen – je boekhouder zal je daar zeker bij kunnen helpen. Om het anders te verwoorden: als jouw totale inkomstenbelasting op je belastbaar inkomen van een jaar op €20.000 geschat wordt, zal je vier keer per jaar €5.000 moeten betalen, telkens vóór de bovenstaande data. 

Hoewel voorafbetalingen niet verplicht zijn, is het belangrijk om ze tijdig en correct uit te voeren om boetes te voorkomen.

Inkomstenbelasting in een notendop

Inkomstenbelasting is een vorm van belasting die je betaalt op jouw belastbaar jaarinkomen – de totale omzet die je op één jaar hebt verdiend, exclusief btw, min beroepskosten en aftrekposten of fiscale voordelen. Je belastbaar inkomen wordt onderverdeeld in schijven met minima en maxima waar specifieke belastingpercentages aan gelinkt zijn. Op basis van die schijven en percentages wordt jouw inkomstenbelasting berekend. Inkomstenbelasting verschilt in percentages en schijven naargelang je een eenmanszaak of een vennootschap beheert. 

Veel van de informatie die in dit artikel voorkomt, zou op het eerste zicht irrelevant kunnen lijken als je de financiële zijde van jouw onderneming aan een deskundige boekhouder overlaat, maar een basisbegrip van wat inkomstenbelasting precies is, hoe het werkt en vooral hoeveel je moet betalen en waarom, kan je zeker helpen om een beter zicht te krijgen op wat je effectief verdient. Benieuwd naar hoe Lightspeed je nog meer kan helpen bij het controleren en optimaliseren van de financiële stand van jouw onderneming? Neem vandaag nog contact op met één van onze experts.